Bệnh Alzheimer là một bệnh lý về não ảnh hưởng đến trí nhớ, suy nghĩ và hành vi. Đây là một dạng sa sút trí tuệ tiến triển và không thể đảo ngược, là nguyên nhân thứ 5 gây tử vong cho người lớn trên 65 tuổi. Chính vì vậy, không ít người có tắc mắc không biết có cách nào để ngăn ngừa bệnh Alzheimer. Cùng seiutrinao.com tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Mục lục
Có thể ngăn ngừa được bệnh Alzheimer không?
Alzheimer là bệnh mất trí nhớ dần dần, hay xuất hiện ở người lớn tuổi. Bệnh do thoái hóa não nguyên phát, căn nguyên chưa rõ ràng, chưa có cách điều trị triệt để.Tuy nhiên chúng ta có thể phòng ngừa bệnh này.
Theo một báo cáo của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia, để làm chậm hoặc ngăn ngừa sự khởi phát của chứng bệnh Alzheimer chúng ta cần:
- Thường xuyên tập thể dục, thể thao
- Kiểm soát huyết áp
- Đào tạo nhận thức
Thường xuyên tập thể dục
Tập thể dục có liên quan đến một loạt các lợi ích về sức khỏe thể chất và tinh thần nên có thể coi nó là một hoạt động có thể ngăn ngừa bệnh Alzheimer. Tập thể dục cũng có thể làm giảm nguy cơ mắc các tình trạng sức khỏe khác thường khi chúng ta già đi, bao gồm trầm cảm, xương khớp, tiểu đường và huyết áp cao.
Mặc dù không có đủ bằng chứng cho thấy rằng tập thể dục có thể ngăn ngừa bệnh Alzheimer nhưng hoạt động thể chất thường xuyên có liên quan đến việc giảm nguy cơ suy giảm nhận thức nhẹ khi có tuổi. Viện Quốc gia về Lão hóa định nghĩa suy giảm nhận thức nhẹ là các vấn đề về tư duy và trí nhớ nghiêm trọng hơn sự suy giảm trí nhớ điển hình liên quan đến quá trình lão hóa. Những người bị suy giảm nhận thức nhẹ có thể thấy mình thường xuyên đánh mất mọi thứ, quên các cuộc hẹn và gặp khó khăn trong việc nói ra lời hơn những người khác trong độ tuổi của họ.
Suy giảm nhận thức nhẹ cũng thường là dấu hiệu báo trước cho sự khởi phát của bệnh Alzheimer . Những người trên 65 tuổi bị suy giảm nhận thức nhẹ có 7,5% nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer trong vòng một năm kể từ khi được chẩn đoán. Trong vòng ba năm, rủi ro đó tăng lên 20%.
Đặc biệt, đã có bằng chứng chứng minh việc lười luyện tập thể chất, ít vận động có nhiều khả năng mắc bệnh Alzheimer. Theo một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Bệnh Alzheimer, ít vận động làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ ngang với các yếu tố di truyền .
Kiểm soát huyết áp
Kiểm soát huyết áp cao là điều quan trọng để giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ, và nó cũng có thể giúp ngăn ngừa bệnh Alzheimer. Các nghiên cứu trước đây đã tìm thấy mối liên hệ giữa huyết áp cao và chứng sa sút trí tuệ.
Trong khi nghiên cứu vẫn đang được tiến hành, một số nghiên cứu hiện tại cho thấy rằng chỉ kiểm soát huyết áp không phải là một phương pháp phòng ngừa chắc chắn. Trong một thử nghiệm lâm sàng, hạ huyết áp không ảnh hưởng đáng kể đến nguy cơ sa sút trí tuệ.
Tuy nhiên, cũng như các nghiên cứu về tập thể dục, thử nghiệm đã phát hiện ra rằng việc giảm huyết áp làm giảm nguy cơ phát triển chứng suy giảm nhận thức nhẹ.
Đào tạo nhận thức
Đào tạo nhận thức, còn được gọi là đào tạo não, bao gồm các chiến lược được thiết kế để duy trì hoặc cải thiện khả năng nhận thức, bao gồm trí nhớ, tốc độ xử lý và kỹ năng suy luận. Loại hình đào tạo này đã được khám phá để cải thiện các kỹ năng tinh thần, nhưng nó cũng cho thấy một số hứa hẹn trong việc ngăn ngừa bệnh Alzheimer.
Một nghiên cứu cho thấy rằng đào tạo nhận thức tập trung vào việc cải thiện tốc độ xử lý có liên quan đến việc giảm chứng mất trí nhớ trong mười năm sau đó.
Các hoạt động thường xuyên hàng ngày sử dụng các kỹ năng nhận thức cũng có lợi. Trong một nghiên cứu trên 2.000 người lớn trên 70 tuổi, tham gia vào các hoạt động như sử dụng máy tính, chơi trò chơi và giao tiếp với người khác có liên quan đến việc giảm nguy cơ suy giảm nhận thức nhẹ trong 4 năm sau đó.
Trong một nghiên cứu được tài trợ bởi Viện Y tế Quốc gia, những người trên 65 tuổi tham gia khóa đào tạo tập trung vào việc cải thiện tốc độ xử lý, trí nhớ và kỹ năng suy luận. Sau 10 buổi đào tạo đầu tiên, một số học viên cũng có các buổi học nâng cao sau 11 tháng và ba năm.
Tất cả những người tham gia đã báo cáo những cải thiện về khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày của họ trong vòng 10 năm sau khóa đào tạo này. Khóa đào tạo này đã giúp người lớn tuổi có các kỹ năng thực hành như ghi nhớ việc uống thuốc của họ.
Các chiến lược khác cần xem xét
Ngoài việc tập thể dục đầy đủ, kiểm soát huyết áp và giữ cho não hoạt động, một số bằng chứng cho thấy một số yếu tố khác cũng có thể đóng vai trò trong việc ngăn ngừa chứng mất trí nhớ liên quan đến Alzheimer.
Chế độ ăn kiêng MIND
Một số bằng chứng cho thấy rằng theo một chế độ ăn Địa Trung Hải có thể ngăn ngừa bệnh Alzheimer. Chế độ ăn uống cũng có thể giúp làm chậm sự tiến triển của bệnh.
Chế độ ăn Địa Trung Hải có nhiều trái cây tươi, rau tươi, các loại hạt, các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt, cá và các loại dầu lành mạnh. Nó cũng bao gồm một lượng vừa phải sữa và trứng.
Chế độ ăn MIND (Can thiệp Địa Trung Hải-DASH cho Chứng Chậm Thoái Hóa Thần Kinh) kết hợp các yếu tố của chế độ ăn Địa Trung Hải với chế độ ăn DASH. DASH (Phương pháp Ăn kiêng để Ngừng Tăng huyết áp) là một cách tiếp cận để ăn uống có thể giúp giảm huyết áp. Chế độ ăn MIND có thể có lợi vì nó cũng giúp giảm huyết áp, cũng có thể giúp ngăn ngừa bệnh Alzheimer.
Chế độ ăn uống MIND hạn chế lượng đường, bơ, bơ thực vật, đồ chiên, pho mát và các loại thịt đỏ mà mọi người tiêu thụ. Thay vào đó, nó khuyến khích mọi người chủ yếu ăn từ các nhóm thực phẩm sau:
- Rau xanh lá (ít nhất sáu phần mỗi tuần)
- Rau (ít nhất một khẩu phần mỗi ngày)
- Quả mọng (ít nhất hai phần ăn mỗi tuần)
- Ngũ cốc nguyên hạt (ít nhất ba phần ăn mỗi ngày)
- Các loại hạt (ít nhất năm phần ăn mỗi tuần)
- Thịt gia cầm (hai phần mỗi tuần)
- Cá (một khẩu phần mỗi tuần)
- Đậu (ba phần ăn mỗi tuần)
- Dầu ô liu
Một nghiên cứu cho thấy rằng ngay cả việc tuân thủ vừa phải chế độ ăn uống MIND cũng có thể giúp giảm nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer. Nghiên cứu cho thấy những người theo chế độ ăn kiêng trong 4 năm rưỡi giảm được 53% nguy cơ mắc bệnh Alzheimer so với những người không theo chế độ ăn kiêng.
Ngủ đủ giấc
Giấc ngủ đóng một vai trò quan trọng đối với sức khỏe tinh thần và thể chất , và một số bằng chứng chỉ ra rằng nghỉ ngơi đầy đủ có thể giúp giảm nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer. Giấc ngủ có tác động quan trọng đến trí nhớ hoạt động bình thường trong suốt cuộc đời.
Các nghiên cứu cũng cho thấy rằng ngủ không ngon giấc làm tăng nguy cơ phát triển chứng sa sút trí tuệ. Các nhà nghiên cứu nghi ngờ rằng giấc ngủ giúp ngăn chặn sự tích tụ của các protein beta-amyloid tích tụ trong não. Protein này là những gì kết tụ lại với nhau để tạo thành các mảng trong não, đặc trưng của bệnh Alzheimer. Các protein này hình thành vào ban ngày, nhưng giấc ngủ cho phép các chất này được thải ra khỏi não.
Một nghiên cứu cho thấy rằng ngủ ngon hơn sẽ giảm nguy cơ phát triển tình trạng bệnh ở những người có nguy cơ di truyền phát triển bệnh Alzheimer.
Tránh các tác nhân gây suy giảm trí nhớ
Viện Quốc gia về Lão hóa khuyến nghị những thay đổi lối sống sau đây để giúp giảm nguy cơ phát triển các vấn đề về trí nhớ và tư duy khi bạn già đi:
- Tránh uống quá nhiều rượu
- Kiểm soát các tình trạng sức khỏe khác, bao gồm bệnh tiểu đường, huyết áp cao và trầm cảm
- Tập thể dục thường xuyên
- Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh
- Giữ tâm trí của bạn hoạt động
- Giao lưu với bạn bè và gia đình
- Tránh hút thuốc
- Ngủ đủ giấc mỗi đêm
Phát hiện bệnh sớm để ngăn ngừa bệnh nghiêm trọng
Chẩn đoán sớm có thể:
– Giúp mọi người hiểu các triệu chứng của họ
– Hỗ trợ mọi người trong việc điều chỉnh các yếu tố nguy cơ (chẳng hạn như chế độ ăn uống và tập thể dục), có thể làm chậm sự tiến triển của bệnh
– Giúp các cá nhân và gia đình lập kế hoạch cho tương lai
Các nhà nghiên cứu cho rằng những người càng được chẩn đoán sớm thì càng có nhiều lợi ích từ các phương pháp điều trị bằng thuốc và không dùng thuốc. Không có cách chữa khỏi bệnh Alzheimer, nhưng có sẵn các loại thuốc có thể cải thiện trí nhớ và giảm nhầm lẫn. Tham gia vào các thử nghiệm lâm sàng cũng là một lựa chọn cho một số cá nhân.
Tham khảo chi tiết: Phát hiện sớm 10 dấu hiệu suy giảm trí nhớ ở người già -Bệnh Alzheimer
Tóm tắt lại
Mặc dù hiện nay không có cách chữa khỏi bệnh Alzheimer, nhưng nhận biết các dấu hiệu ban đầu có nghĩa là bạn có thể bắt đầu sử dụng các biện pháp can thiệp sớm. Điều này không có nghĩa là bạn có thể đảo ngược sự khởi phát của tình trạng bệnh, nhưng thay đổi lối sống và dùng thuốc có thể làm chậm quá trình của nó, cải thiện chức năng và cho phép chất lượng cuộc sống tốt hơn.
Điều quan trọng cần nhớ là mỗi phương pháp phòng ngừa có thể giúp ích cho một số cá nhân nhiều hơn những phương pháp khác. Bởi vì có nhiều yếu tố nguy cơ gây bệnh Alzheimer, mọi người có thể cần phải sử dụng nhiều hơn một chiến lược để giảm nguy cơ của họ.
Cách hiệu quả nhất để có thể ngăn ngừa hoặc trì hoãn sự khởi phát của tình trạng não tàn phá này là tập trung vào việc thay đổi lối sống lâu dài, bao gồm tập thể dục thường xuyên, kiểm soát huyết áp, giữ cho tinh thần hoạt động và tuân theo một chế độ ăn uống lành mạnh.
