Bạn đang định nói một điều gì đó nhưng lại không thể nhớ ra trong lúc ấy. Trí nhớ của bất kỳ ai cũng có thể mờ nhạt, nhưng khi bạn bắt đầu quên ngày càng nhiều, thì nguy cơ bị mất trí nhớ rất có thể xảy ra. Bài viết này sẽ gửi tới bài những thông tin quan trọng về mất trí nhớ.
Mục lục
Triệu chứng mất trí nhớ
Một số người gặp khó khăn trong việc ghi nhớ quá khứ được gọi là chứng mất trí ngược trong khi những người khác không thể lưu giữ thông tin mới được gọi là chứng mất trí nhớ.
Các triệu chứng mất trí nhớ phụ thuộc vào loại và nguyên nhân của nó nhưng có thể bao gồm những điều sau đây.
- Mất trí nhớ
- Quên
- Sự nhầm lẫn
- Không thể nhận diện khuôn mặt và địa điểm
- Không có khả năng xử lý hoặc lưu trữ thông tin hoặc ký ức mới
- Sau khi hồi phục, mọi người không có ký ức về tình trạng mất trí nhớ của họ
Nguyên nhân
Nguyên nhân gây mất trí nhớ có thể được chia thành ba nhóm chính – nguyên nhân thần kinh, nguyên nhân lối sống và điều kiện y tế. Các chi tiết sau đây có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về các triệu chứng của bạn và khi nào bạn nên gặp bác sĩ.
Nguyên nhân thần kinh
Chấn thương trực tiếp hoặc căng thẳng lên não có thể dẫn đến mất trí nhớ.
Tổn thương não: Tổn thương não, đặc biệt là ở vùng hải mã, đặc biệt là một cơn đột quỵ/ tai biến mạch máu não có thể ảnh hưởng đến trí nhớ. Phần não này có thể bị tổn hại nếu thiếu oxy trong một khoảng thời gian dài.
Căng thẳng hoặc chấn thương: Cho dù bạn gặp phải chấn thương như là một tai nạn giao thông, tai nạn lao động hoặc chứng kiến một tình huống căng thẳng quá độ thì đều có thể gây ra mất trí nhớ.
Nguyên nhân lối sống
Những thói quen sau đây có thể dẫn đến mất trí nhớ tạm thời hoặc suy giảm trí nhớ.
Rượu: Uống quá nhiều rượu trong suốt một thời gian dài có thể làm suy yếu các chức năng nhận thức và tinh thần của não bộ trong đó có khả năng ghi nhớ.
Thiếu vitamin B12: Vitamin B12 giúp duy trì các tế bào thần kinh khỏe mạnh và giảm mức độ của nó có thể gây mất trí nhớ. Mất trí nhớ có thể là do thiếu máu ác tính hoặc thiếu vitamin B12.
Suy giáp: Người bị suy giáp gặp nhiều vấn đề với sức khỏe, trong đó có tình trạng suy giảm trí nhớ, một số người còn bị trầm cảm và các bệnh lý rối loạn khác.
Thuốc: Các loại thuốc thông thường được dùng cho người để phẫu thuật như gây mê, được cho là có tác dụng phụ gây ảnh hưởng tới khả năng ghi nhớ sau này của bệnh nhân. Các thuốc điều trị mất ngủ cũng liên quan đến chứng hay quên.
Hãy nhớ rằng mất trí nhớ đến từ nhiều nguyên nhân. Mất trí nhớ có thể đáng sợ nếu bạn quên danh tính hoặc môi trường xung quanh, trường hợp này được gọi là mất trí nhớ toàn cầu thoáng qua. Nó không có nguyên nhân hoặc cách chữa và được giải quyết trong vài giờ, bạn vẫn sẽ cần hỗ trợ từ bạn bè hoặc gia đình nếu bạn nhận ra các biểu hiện này. Nếu bạn gặp thêm các triệu chứng đột quỵ hoặc co giật, ban cần tới ngay các cơ sở y tế chuyên khoa để kiểm tra.
Đọc thêm: Điểm mặt 7 thói quen tai hại gây teo não và suy giảm trí nhớ
7 điều kiện y tế gây mất trí nhớ
Chấn thương sọ não
Chấn thương sọ não (TBI) xảy ra khi va đập, ngã hoặc các chấn thương đầu khác gây tổn thương cho não.
Triệu chứng: nhức đầu mới, khó chịu, sổ mũi, thay đổi thị lực.
Rối loạn căng thẳng cấp tính
Rối loạn căng thẳng cấp tính (ASD) là một tình trạng tâm lý do chấn thương, đặc biệt là bởi bất kỳ cuộc tấn công bạo lực. Các triệu chứng rõ ràng xuất hiện trong vài ngày sau sự kiện chấn thương. Dễ bị ảnh hưởng nhất là những người có tiền sử chấn thương hoặc các tình trạng sức khỏe tâm thần khác.
Alzheimer
Alzheimer là một rối loạn thần kinh tiến triển từ từ phá hủy bộ nhớ và khả năng suy nghĩ rõ ràng. Khi các triệu chứng xấu đi, bệnh nhân thường không thể thực hiện các nhiệm vụ cơ bản. Triệu chứng hàng đầu: khó ngủ, hay quên, lo lắng, hung hăng, nhầm lẫn, lo lắng, cáu gắt, tâm trạng chán nản, …
Mất trí nhớ phân ly
Mất trí nhớ phân ly là một tình trạng mà một người trở nên không thể nhớ các sự kiện từ một phần của cuộc sống của họ. Nó ảnh hưởng đến khoảng một phần trăm đến ba phần trăm số người trong dân số nói chung và có một vài hình thức chính có tác dụng khác nhau. Nói chung, những người bị mất trí nhớ phân ly nhớ các sự kiện mới và cách thực hiện các hoạt động hàng ngày.
Hội chứng Wernicke-korsakoff
Hội chứng Wernicke-Korsakoff( WKS) là một rối loạn thần kinh. Những cái tên đại diện cho giai đoạn cấp tính của bệnh, được gọi là Bệnh não của Wernicke và giai đoạn mãn tính được gọi là Hội chứng Korsakoff.
WKS là do thiếu hụt thiamine, hoặc vitamin B1. Nó thường được thấy ở những người nghiện rượu; bất cứ ai có chế độ ăn uống kém, rối loạn ăn uống hoặc phẫu thuật giảm cân; và những người mắc bệnh nghiêm trọng như ung thư hoặc AIDS.
Rối loạn nhận dạng/ cá nhân hóa
Rối loạn nhận dạng và cá nhân hóa là hai loại rối loạn phân ly. Rối loạn nhận dạng có nghĩa là suy nghĩ và cảm xúc của người đó trở nên tách rời – hoặc bị ngắt kết nối khỏi thực tế. Cá nhân hóa có nghĩa là người đó cảm thấy không có kết nối với suy nghĩ, cảm xúc hoặc kinh nghiệm của riêng họ.
Vấn đề rối loạn nhận dạng và cá nhân hóa là tương tự nhau và thường xảy ra cùng nhau.
Viêm não virus
Viêm não là tình trạng não bị kích thích và sưng. Viêm não do virus herpes simplex gây ra là nguyên nhân hàng đầu. Một số nguyên nhân khác gây viêm não (St. Louis, California, Nhật Bản và nhiễm trùng viêm não ngựa ở phương Đông) được truyền qua vết cắn từ một con muỗi bị nhiễm bệnh.
>>> Bị suy giảm trí nhớ phải làm sao?
Điều trị mất trí nhớ
Khi nào đi khám bác sĩ?
Nếu bất kỳ điều nào sau đây cộng hưởng với tình trạng hiện tại của bạn, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế.
- Triệu chứng mất trí nhớ sau chấn thương đầu
- Nhầm lẫn hoặc mất phương hướng nghiêm trọng
- Bạn không thể nhận ra bạn bè thân thiết và các thành viên gia đình
- Bạn không thể xác định chính mình
- Bạn không biết ngày hiện tại hoặc sự kiện
Điều trị mất trí nhớ phụ thuộc vào các nguyên nhân cơ bản. Các phương pháp điều trị và biện pháp phòng ngừa sau đây hiện đang được sử dụng trong cuộc chiến chống lại các triệu chứng mất trí nhớ.
Cân nhắc sử dụng thuốc an thần kinh, chống trầm cảm, giải lo âu khi bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng loạn thần, rối loạn hành vi, tuy nhiên trong quá trình sử dụng các loại thuốc cần theo dõi khả năng dung nạp thuốc kém của người bệnh và những tác dụng phụ của thuốc.
Sử dụng một số thuốc có tác dụng duy trì trí nhớ và khả năng nhận thức như các loại thuốc dinh dưỡng thần kinh, tăng cường chuyển hóa, tuần hoàn não; đặc biệt là các thuốc tác dụng trên hệ thần kinh cholinergic trong điều trị bệnh Alzheimer như tacrine, donepezil, rivastigmine, Modafinil,…
Áp dụng các phương pháp điều trị như vật lý trị liệu, trị liệu nghề nghiệp, các liệu pháp ngôn ngữ và cách nói chuyện nhằm giúp cải thiện các vấn đề về vận động, công việc hàng ngày và giao tiếp của bệnh nhân.
Cần có sự hỗ trợ, quan tâm, chăm sóc đặc biệt của người nhà đối với các bệnh nhân mất trí nhớ, theo dõi chặt chẽ để đảm bảo bệnh nhân không bị ngã, mất ý thức hoặc phản ứng tiêu cực với thuốc, luôn an ủi và dỗ dành người bệnh trong thời gian họ bị nhầm lẫn, hoang tưởng hoặc có ảo giác.
Trị liệu tâm lý cho bệnh nhân, khuyến khích bệnh nhân chơi các trò chơi như Sudoku, trò chơi ô chữ nhằm kích thích não.
Tập thể dục thường xuyên 30 phút mỗi ngày với các bài tập thư giãn, nhẹ nhàng và nên có một chế độ ăn uống lành mạnh
Giải độc: Một khi độc tố rời khỏi cơ thể, các vấn đề về trí nhớ sẽ giảm bớt.
Thiền: Thực hành làm dịu này có thể giúp hệ thống thần kinh hoạt động tốt.
Lịch trình ngủ: Đi ngủ cùng một lúc và thức dậy cùng một lúc, đảm bảo bạn có đủ tám giờ ngủ mỗi đêm.
Modafinil: Những gì mà Modafinil đem lại chính là khả năng kích hoạt các chức năng não bộ nhạy bén hơn bằng cách thúc đẩy sự dẫn truyền thông tin giữa các tế bào Noron thần kinh như amphetamine, modafinil, methylphenidate, dimethylamylamine…Từ đó giúp cơ thể tỉnh táo, ghi nhớ tốt hơn, giảm thiểu đáng kể nguy cơ mắc bệnh mất trí nhớ.
Lưu ý: Mất trí nhớ do chấn thương thường giảm dần theo thời gian và không cần sự can thiệp y tế. Tuy nhiên, trong trường hợp chấn thương nặng, mất trí nhớ có thể là vĩnh viễn.
Tài liệu tham khảo:
- Retrograde Amnesia. Elsevier: ScienceDirect. ScienceDirect
- Anterograde Amnesia. Elsevier: ScienceDirect. ScienceDirect
- Dissociative Amnesia. Psychology Today. Published June, 2017. Psychology Today
- Vitamin B12. National Institutes of Health: Office of Dietary Supplements. Published June 24, 2011. ODS
- The lowdown on Thyroid Slowdown. Harvard Medical School: Harvard Health Publising. Published March,
- 2014. Harvard Health Publishing
