Không phải ai trong chúng ta cũng sở hữu trí nhớ siêu đẳng. Phần đông mọi người đều có thể dễ dàng quên tên ai đó, số điện thoại của họ hay bất kì dạng thông tin nào khi mới bắt gặp lần đầu. Tuy nhiên, bạn có thể giúp cho trí nhớ của mình được “nâng cấp” bằng phương pháp LOCI – một trong những kỹ thuật bộ nhớ kinh điển.
Phương pháp Loci hoạt động như thế nào?
Loci là một phương pháp ghi nhớ có lịch sử lâu đời. Theo Bách khoa toàn thư về Triết học Stanford, phương pháp LOCI được sáng tạo bởi nhà thơ Simonides (c.556-c.468 TCN) – sống cách đây hơn 2000 năm.
Trong một bữa tiệc lớn mà ông tham dự, cả phòng tiệc đã bị sụp đổ hoàn toàn, chỉ còn lại nhà thơ này sống sót. Vì vậy, để giúp nhận diện những nạn nhân xấu số trong thảm họa, ông đã vận dụng trí tưởng tượng của mình để nhớ lại từng nhân vật và vị trí họ đứng trước khi tai nạn xảy ra. Bằng cách này, nhà thơ Simonides đã giúp nhận diện được toàn bộ những người đã chết trong tai nạn mặc dù khuôn mặt của họ đã bị biến dạng tới mức không nhận ra.
Từ đây phương pháp ghi nhớ LOCI ra đời – Từ loci là dạng số nhiều của từ locus (tức là vị trí)
Phương pháp Loci đã được thử nghiệm và đưa vào ứng dụng từ hàng thế kỉ trước bởi người Hy Lạp và người La Mã, nhưng chính họ có lẽ cũng chưa biết tại sao phương pháp này lại có tác dụng.
Trong một bài nghiên cứu được xuất bản năm 2018, Hagstrom và Winman từ Đại học Uppsala, Thụy Điển đã chỉ ra rằng cách hoạt động của Loci dựa trên những nguyên lý cơ bản của bộ não con người. Khi chúng ta cố gắng nhớ về những gì đã học hoặc lưu trữ trước kia, những ký ức sẽ xuất hiện theo từng cụm thay vì được gợi lại với một thứ tự hoàn toàn ngẫu nhiên. Những cụm này được tạo nên từ những ký ức có liên hệ với nhau, có thể là về phương diện thời gian (được bộ não ghi chép lại trong cùng một khoảng thời gian), ngữ nghĩa (liên quan đến cùng một sự vật) hoặc bối cảnh không gian (xuất hiện tại cùng một địa điểm). Các nghiên cứu trước đó đã chỉ ra rằng bối cảnh không gian có tầm quan trọng rất lớn trong bộ nhớ sự kiện (episodic memory). Ta có thể ví nó như một chiếc giàn đã tồn tại sẵn trong bộ não con người và những gì con người trải qua sẽ được xây dựng bên trên chiếc giàn đó. Nói cách khác, chúng trở nên gắn liền với bối cảnh không gian đã có, từ đó tạo nên các ký ức mới. Khi cần truy xuất trí nhớ, con người sẽ tự động phục hồi lại bối cảnh (chiếc giàn) để lấy ra các thông tin đã lưu giữ. Trong trường hợp không có bối cảnh nào có thật để sử dụng, chúng có thể được thay thế bằng một không gian bất kì được tạo ra bởi trí tưởng tượng mà vẫn không ảnh hưởng đến quá trình ghi nhớ thông tin (Hagstrom và Winman 452).
Để nhớ lại từng mục, hãy hình dung một khung cảnh quen thuộc với bạn chẳng hạn như căn phòng ngủ của bạn, con đường hằng ngày bạn vẫn đi qua và gán từng mục sự kiện bạn cần nhớ với những thứ bạn thấy trong phòng hay trên đường đi. Vì vậy, nếu bạn có thể liên kết điều gì đó (ý tưởng chính, mục với danh sách, v.v.) với địa điểm mà bạn biết rõ, vị trí sẽ hoạt động như một dấu hiệu giúp ghi nhớ những gì bạn đang cố gắng ghi nhớ.
Ví dụ:
Trước tiên, hãy nhớ lại phòng ngủ quen thuộc của bạn và các đồ vật trong phòng.
Tiếp theo, hình dung từng phần thông tin mà bạn cần ghi nhớ và gán nó với từng đồ vật tương ứng trong phòng.
Chẳng hạn nếu bạn cần nhớ danh sách 5 món đồ vật cần mang đi dã ngoại cuối tuần này, gồm có: khăn trải picnic, cốc nhựa, lọ hoa, bình nước, mũ
Bạn có thể tưởng tượng như sau, tôi bước chân vào phòng thấy chiếc khăn đặt trên giường, bên cạnh tủ trang điểm là 1 bình nước và cốc nhựa, cạnh cửa sổ có bình nước, trên giá treo đồ có một chiếc mũ.
Khi bạn liên kết các thông tin này với nhau, bạn sẽ cảm thấy dễ nhớ hơn thay vì lẩm nhẩm trong miệng hàng chục lần để cố nhồi nhét chúng vào bộ nhớ.
Phương pháp loci đã được chứng minh là một kỹ thuật ghi nhớ hiệu quả từ thời cổ đại đến hiện đại. Hình thức ghi nhớ này rất tốt khi bạn đang cố gắng chuẩn bị một bài phát biểu, cuộc họp hoặc bài thuyết trình.
Đọc thêm: Điểm mặt những thói quen gây teo não và suy giảm trí nhớ
Phương pháp Loci hiệu quả như thế nào?
Phương pháp loci là một phương pháp học rất hiệu quả, với một số nghiên cứu đã chứng minh sự cải thiện đáng kể trong khả năng nhớ lại thông tin khi sử dụng nó.
Các nghiên cứu đã được thực hiện trên nhiều lứa tuổi bao gồm sinh viên đại học, sinh viên y khoa và người lớn tuổi học. Phương pháp locus đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc cải thiện hiệu suất trí nhớ ở mỗi nhóm.
Thật thú vị, một trong những nghiên cứu đã nêu ra câu hỏi liệu phương pháp Loci có được người lớn tuổi sử dụng sau khi họ được đào tạo phương pháp này hay không vì nó đòi hỏi sự chú ý và liên kết thông tin cao độ. Các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng khoảng 25% số người tham gia nghiên cứu của tiếp tục sử dụng phương pháp Loci sau khi được đào tạo và hiệu suất trí nhớ của họ được cải thiện đáng kể.
Một trong những lý do khiến phương pháp loci có hiệu quả là nó sử dụng cách diễn tập thông tin phức tạp hơn là thay vì học vẹt. Mặc dù phương pháp Loci có lẽ ít được biết đến hơn so với các kỹ thuật ghi nhớ khác, song nó hiệu quả của nó đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu, do đó nó có thể là phương pháp đáng để bạn quan tâm nếu muốn cải thiện trí nhớ của mình.
Tìm hiểu thêm về các phương pháp ghi nhớ khác giúp bạn nhớ nhanh, nhớ nhiều
