Nếu bạn từng thấy mình đứng trước chiếc tủ lạnh đang mở với một giỏ đựng đầy quần áo trên tay mà không hiểu tại sao ngay từ đầu mình lại ở đó, bạn có thể đổ lỗi cho việc già đi là nguyên nhân khiến bạn hay quên. Nhưng sự thật là không phải tất cả các vấn đề về mất trí nhớ đều liên quan đến tuổi tác vì những vấn đề này cũng có thể xảy ra với những người trẻ tuổi.
Mục lục
Trí nhớ bị suy giảm nhẹ, chẳng hạn như quên nơi bạn để chìa khóa hoặc quên tên người quen, thường là kết quả của những thay đổi bình thường trong cấu trúc và chức năng của não.
Các vấn đề về mất trí nhớ và hay quên thường gặp
Trí nhớ ngắn hạn dễ bị gián đoạn. Mức độ tích cực chú ý của bạn đến các bước trong danh sách “việc cần làm” trong đầu của bạn có thể đóng vai trò quan trọng trong việc tâm trí bạn lưu giữ những chi tiết đó mạnh mẽ như thế nào, bằng cách nghĩ về chúng (có thể lặp đi lặp lại). Nhưng bất kỳ sự phân tâm nào xảy ra, chẳng hạn như một ý nghĩ mới hoặc tiếng chuông điện thoại, đều có thể khiến trí nhớ ngắn hạn của bạn bị gián đoạn.
Dưới đây là một số vấn đề về trí nhớ phổ biến được coi là bình thường, bất kể tuổi tác:
- Khả năng gợi ý xảy ra khi trí nhớ của bạn bị thay đổi bởi thông tin sai lệch từ một nguồn khác. Bạn có thể nhớ món kem yêu thích của mình khi còn nhỏ là sô cô la nhưng anh chị em của bạn nói rằng đó là hương vani, vì vậy trí nhớ của bạn bị thay đổi theo thời gian.
- Phân bổ sai, xảy ra khi bạn chỉ có thể nhớ một phần nội dung nào đó trong khi quên mất một chi tiết như địa điểm, thời gian hoặc người có liên quan.
- Tính nhất thời, đó là xu hướng quên chi tiết theo thời gian. Các nhà khoa học về não cho rằng đây thực sự là một điều tốt vì nó giúp não loại bỏ những ký ức không mong muốn hoặc không sử dụng, nhường chỗ cho những ký ức mới hơn.
- Chặn, xảy ra khi ai đó hỏi bạn một câu hỏi và bạn không thể nhớ lại câu trả lời mặc dù nó đang ở trên đầu lưỡi của bạn. Đó là sự mất khả năng tạm thời để ghi nhớ một chi tiết.
- Thành kiến, điều này cho thấy rằng ngay cả những ký ức sâu sắc nhất mà bạn có cũng không phải là không có sai sót. Kiến thức, niềm tin và kinh nghiệm cá nhân của bạn có thể ảnh hưởng đến nhận thức và ký ức của bạn.
- Lơ đãng, là một kiểu quên lãng xảy ra khi bạn không chú ý đầy đủ. Bạn không tập trung vào nơi đặt chìa khóa nên quên mất chúng ở đâu. Bạn đang tập trung vào cái gì khác.
Vấn đề về trí nhớ không phải là kết quả trực tiếp của tuổi tác
Mặc dù khả năng tự động khôi phục nội dung bộ nhớ ngắn hạn của não giảm đi một chút sau mỗi thập kỷ sau khi một người bước sang tuổi 30, nhưng tuổi tác không phải là yếu tố chính thường được cho là. Ngay cả những đứa trẻ 20 tuổi cũng quên đặt điện thoại ở đâu, mang sách đến lớp hoặc quên điều gì đó mà giáo sư của chúng đã nói chỉ hai phút trước đó.
Vậy tại sao chúng ta thường liên tưởng chứng hay quên hoặc mất trí nhớ với sự lão hóa nếu điều đó cũng xảy ra với những người trẻ tuổi? Một trong những vấn đề lớn nhất không phải là tuổi tác mà thay vào đó là những gì chúng ta tự nhủ hoặc tin tưởng về những sự kiện đáng quên này.
Nếu bạn cảm thấy mình luôn quên thông tin quan trọng, đây là một số nguyên nhân có thể xảy ra và những gì bạn có thể làm để giải quyết vấn đề đó.
Nguyên nhân và giải pháp cho bệnh hay quên ở thanh niên
Trầm cảm
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng trầm cảm là yếu tố nguy cơ cao nhất gây mất trí nhớ ở mọi lứa tuổi. Trầm cảm là một rối loạn tâm lý đặc trưng bởi cảm giác buồn bã và vô vọng mãnh liệt, mất hứng thú với những sự kiện vui vẻ trước đây và có ý định tự tử. Trầm cảm cũng dẫn đến chứng hay quên, khó tập trung và tình trạng lâm sàng được gọi là chứng mất trí nhớ giả.
Giả mất trí nhớ là một trạng thái lâm sàng trong đó người bị trầm cảm có các triệu chứng tương tự như chứng mất trí nhớ. Một số triệu chứng này bao gồm nói ngọng, quên người và đồ vật, phản ứng chậm với các kích thích bên ngoài.
Giải pháp: ở đây, vấn đề về trí nhớ sẽ được giải quyết khi điều trị được bệnh trầm cảm.
Ngủ kém
Giấc ngủ rất cần thiết cho hoạt động tối ưu của não. Ngủ ít hơn số lượng cần thiết có thể ảnh hưởng đến trí nhớ của bạn. Điều này là do thiếu ngủ dẫn đến khó tập trung, thay đổi tâm trạng, mờ mắt và đau đầu. Thật khó để nhớ thông tin nếu bạn không thể tập trung vào nó hoặc nếu bạn bị đau đầu như búa bổ. Khi bạn bị thiếu ngủ, điều duy nhất trong tâm trí bạn là ngủ và mọi thứ khác sẽ chìm vào quên lãng.
Giải pháp: Ngủ ít nhất 6-8 tiếng mỗi đêm để đảm bảo bạn được nghỉ ngơi đầy đủ.
Một số loại thuốc
Trí nhớ của bạn có thể bị ảnh hưởng bởi một số loại thuốc theo toa. Những loại thuốc này có thể gây ra vấn đề về trí nhớ ở cả người trẻ và người già. Nếu bạn đang dùng bất kỳ loại thuốc nào trong số này, đó có thể là nguyên nhân khiến bạn bị mất trí nhớ:
- Thuốc kháng cholinergic: được kê toa để kiểm soát các vấn đề về đường tiêu hóa, co thắt cơ và các bệnh về phổi.
- Thuốc chống trầm cảm: được kê toa để điều trị trầm cảm và trong một số trường hợp, chứng đau nửa đầu.
- Thuốc hạ huyết áp: đây là những loại thuốc được kê toa để kiểm soát bệnh tăng huyết áp
- Thuốc an thần: được kê toa cho các rối loạn tâm trạng như lo âu và trầm cảm, và cho các rối loạn giấc ngủ như mất ngủ.
Giải pháp: nếu bạn nhận thấy thuốc đang ảnh hưởng đến trí nhớ của mình, hãy yêu cầu bác sĩ cho bạn một giải pháp thay thế.
Căng thẳng và lo lắng
Căng thẳng và lo lắng dữ dội gây ra các vấn đề về trí nhớ giống như cách giấc ngủ xảy ra. Chúng ngăn cản bạn tập trung vào thông tin cần thiết và khóa những thông tin này vào bộ nhớ dài hạn của bạn. Thông tin trong trí nhớ ngắn hạn sẽ nhanh chóng bị mất nếu không được lưu trữ đúng cách. Ngoài ra, căng thẳng và lo lắng có thể ảnh hưởng đến sự chú ý của bạn và cản trở việc hình thành những ký ức mới cũng như việc lấy lại những ký ức đã lưu trữ.
Giải pháp:
Đối với căng thẳng, hãy cố gắng nghỉ ngơi và sử dụng các mẹo quản lý căng thẳng trong cuộc sống hàng ngày của bạn. Tránh làm nhiều việc cùng một lúc, thường xuyên ủy thác nhiệm vụ và yêu cầu trợ giúp khi cần thiết.
Đối với chứng lo âu: bạn có thể tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp, bác sĩ có thể đề xuất liệu pháp, thuốc men hoặc các kỹ năng và kỹ thuật đối phó.
Nhiều người bỏ qua các vấn đề về trí nhớ khi còn trẻ vì họ nghĩ rằng chỉ những người lớn tuổi mới bị mất trí nhớ. Vấn đề về trí nhớ ở người trẻ tuổi có thể do một số yếu tố như giấc ngủ, trầm cảm và lo lắng gây ra, nhưng chúng có thể được giải quyết bằng cách kiểm soát nguyên nhân cơ bản. Ngoài những lời khuyên trên, một chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và các bài tập trí não sẽ hữu ích trong việc duy trì trí nhớ của bạn.
